Badanie na boreliozę

Badanie na Boreliozę

Borelioza, znana również jako choroba z Lyme, jest infekcją bakteryjną wywoływaną przez krętki Borrelia burgdorferi, przenoszoną przez kleszcze. Wczesna diagnostyka ma kluczowe znaczenie, gdyż pozwala na wdrożenie leczenia i zmniejszenie ryzyka poważnych powikłań, takich jak zapalenie stawów, zaburzenia neurologiczne czy kardiologiczne. Poniżej przedstawiamy szczegółowy opis metod diagnostycznych stosowanych w boreliozie oraz wskazówki, kiedy warto wykonać badanie.

Dlaczego warto wykonać badanie na boreliozę?

Borelioza może rozwijać się bezobjawowo przez długi czas, co prowadzi do opóźnienia diagnozy i odpowiedniego leczenia. Wczesne wykrycie choroby pozwala na skuteczne leczenie antybiotykami, co zapobiega powikłaniom i zapewnia lepszy przebieg rekonwalescencji.

Wskazania do wykonania testu na boreliozę

Testy na boreliozę są zalecane w przypadku podejrzenia zakażenia, szczególnie po ukąszeniu przez kleszcza oraz przy pojawieniu się typowych objawów, takich jak:

  • Rumień wędrujący – charakterystyczne zaczerwienienie wokół miejsca ukąszenia, powiększające się koncentrycznie;
  • Objawy ogólnoustrojowe – gorączka, osłabienie, bóle mięśni i stawów;
  • Objawy neurologiczne – zaburzenia czucia, osłabienie mięśni, porażenie nerwów obwodowych.

Jakie są metody diagnostyczne w boreliozie?

W diagnostyce boreliozy stosuje się kilka metod, które pomagają z dużą dokładnością potwierdzić lub wykluczyć zakażenie.

1. Testy serologiczne

Testy serologiczne są podstawową metodą diagnostyczną boreliozy, polegającą na wykrywaniu przeciwciał IgM i IgG przeciwko Borrelia burgdorferi w surowicy krwi.

  • Test ELISA (Enzyme-Linked Immunosorbent Assay) – jest pierwszym krokiem diagnostycznym w kierunku boreliozy. ELISA wykrywa przeciwciała IgM i IgG, które pojawiają się na różnych etapach choroby. Dodatni wynik testu ELISA wymaga potwierdzenia testem Western Blot.
  • Test Western Blot – stosowany jako badanie potwierdzające, które rozróżnia przeciwciała IgM od IgG, zwiększając wiarygodność wyniku.

2. Badania molekularne (PCR)

Metoda PCR (reakcja łańcuchowa polimerazy) wykrywa obecność DNA bakterii Borrelia burgdorferi, co czyni ją przydatną w przypadkach wątpliwych. Metodę tę stosuje się najczęściej do badania próbek płynu mózgowo-rdzeniowego lub tkanek w przypadku podejrzenia boreliozy neurologicznej. Wynik ujemny PCR nie wyklucza jednak choroby.

3. Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego

W przypadkach podejrzenia neuroboreliozy badanie płynu mózgowo-rdzeniowego pozwala na wykrycie przeciwciał przeciwko Borrelia burgdorferi. Jest to metoda stosowana głównie u pacjentów z objawami neurologicznymi.

Kiedy warto wykonać badanie?

Badania serologiczne są najbardziej wiarygodne po upływie 4-6 tygodni od kontaktu z kleszczem, ponieważ wykrywalność przeciwciał wzrasta dopiero po kilku tygodniach od zakażenia. Wcześniejsze wykonanie testów może skutkować wynikami fałszywie ujemnymi. Pacjenci z podejrzeniem boreliozy powinni zawsze skonsultować się z lekarzem, aby omówić najlepszy czas wykonania badań i potrzebę dodatkowych testów.

Interpretacja wyników

Wyniki badania mogą być następujące:

  • Dodatnie – obecność przeciwciał IgM i/lub IgG, co może wskazywać na aktywne zakażenie lub przeszłą infekcję;
  • Ujemne – brak przeciwciał, co zazwyczaj oznacza brak boreliozy, choć w przypadku badania w bardzo wczesnej fazie infekcji wynik ujemny nie wyklucza zakażenia;
  • Nieokreślone – w niektórych przypadkach wynik może być niejednoznaczny i wymagać powtórzenia testów.

Powikłania nieleczonej boreliozy

Nieleczona borelioza może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak:

  • Zapalenie stawów – najczęściej dotyczy dużych stawów, takich jak kolana;
  • Kardiologiczne powikłania – zaburzenia rytmu serca, zapalenie mięśnia sercowego;
  • Neuroborelioza – zakażenie układu nerwowego, które może prowadzić do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, nerwobólów czy problemów z koncentracją.

Często zadawane pytania (FAQ)

1. Czy każda osoba ukąszona przez kleszcza powinna wykonać badanie na boreliozę?
Nie zawsze. Badanie jest zalecane przy wystąpieniu objawów sugerujących zakażenie boreliozą.

2. Czy boreliozę można wyleczyć?
Tak, wczesne stadia boreliozy leczy się antybiotykami, które są bardzo skuteczne. W późniejszych stadiach leczenie jest trudniejsze i wymaga długotrwałej terapii.

3. Czy borelioza jest zakaźna?
Nie, borelioza nie jest chorobą zakaźną. Zakażenie może wystąpić wyłącznie po kontakcie z zakażonym kleszczem.

Podsumowanie

Badanie na boreliozę jest kluczowe, jeśli doszło do ukąszenia przez kleszcza, a u pacjenta występują objawy wskazujące na boreliozę. Wczesna diagnostyka i wdrożenie leczenia zmniejszają ryzyko powikłań i poprawiają przebieg choroby. Pamiętaj, że czas wykonania badania ma duże znaczenie dla wiarygodności wyników – zaleca się wykonanie testów po 4-6 tygodniach od ukąszenia.

Klauzula informacyjna

Informacje zawarte na tej stronie mają charakter poglądowy i nie stanowią porady medycznej. Przed podjęciem jakichkolwiek działań diagnostycznych lub terapeutycznych należy skonsultować się z lekarzem. Diagnostyka i leczenie boreliozy powinny być przeprowadzane wyłącznie pod opieką wykwalifikowanego specjalisty, zgodnie z aktualnymi wytycznymi i obowiązującymi przepisami prawa medycznego.

Bibliografia

  1. Barbour, A. G., & Fish, D. (1993). The biological and social phenomenon of Lyme disease. Science, 260(5114), 1610–1616.
  2. Stanek, G., Wormser, G. P., Gray, J., & Strle, F. (2012). Lyme borreliosis. The Lancet, 379(9814), 461–473.
  3. Steere, A. C. (2001). Lyme disease. New England Journal of Medicine, 345(2), 115–125.
  4. Cook, M. J. (2015). Lyme borreliosis: A review of data on transmission time after tick attachment. International Journal of General Medicine, 8, 1–8.