APTT

Badanie APTT: Co To Jest i Jakie Ma Znaczenie w Diagnostyce?

APTT (Activated Partial Thromboplastin Time), czyli aktywowany czas kaolinowo-cefalinowy, to jedno z podstawowych badań laboratoryjnych, które pozwala ocenić funkcjonowanie układu krzepnięcia. Test APTT mierzy czas, w jakim krew tworzy skrzep po dodaniu odpowiednich odczynników. Badanie to jest istotne w diagnostyce zaburzeń krzepnięcia, takich jak hemofilia, choroba von Willebranda, czy w monitorowaniu leczenia antykoagulantami, zwłaszcza heparyną. W tym artykule wyjaśnimy, czym dokładnie jest badanie APTT, jak się je przeprowadza, co oznaczają wyniki oraz jak interpretować wyniki tego testu.

1. Co To Jest Badanie APTT?

APTT to badanie laboratoryjne, które mierzy czas, jaki upływa od momentu dodania kaolinu, cefaliny (cząsteczki fosfolipidowej) i wapnia do próbki krwi pacjenta, do momentu utworzenia skrzepu. Test ten ocenia funkcję kilku czynników krzepnięcia, w tym:

  • Czynnik XII
  • Czynnik XI
  • Czynnik IX
  • Czynnik VIII
  • Czynnik X
  • Czynnik V
  • Protrombina (czynnik II)
  • Fibrinogen

Badanie APTT jest wykorzystywane w diagnostyce zaburzeń krzepnięcia oraz w monitorowaniu leczenia przeciwzakrzepowego, szczególnie w terapii heparyną. APTT może również pomóc w diagnozowaniu zaburzeń związanych z niedoborem czynników krzepnięcia oraz stanów przedzakrzepowych.

2. Jak Przeprowadza się Badanie APTT?

Badanie APTT wykonuje się na próbce krwi pacjenta pobranej z żyły. Po pobraniu krew jest mieszana z odpowiednimi odczynnikami (kaolin, cefalina, wapń), które aktywują szlak wewnętrzny układu krzepnięcia. Czas, w jakim krew tworzy skrzep, jest mierzony i porównywany z normą referencyjną. Wynik testu wyrażany jest w sekundach.

Czas APTT może się różnić w zależności od wykorzystywanych odczynników, sprzętu i metodologii stosowanej w laboratorium. Z tego względu wyniki powinny być zawsze interpretowane w kontekście norm obowiązujących w danym laboratorium.

3. Co Oznaczają Wyniki Badania APTT?

Wyniki APTT są wyrażane w sekundach. W zależności od laboratorium, normy referencyjne wynoszą zazwyczaj od 25 do 35 sekund. Wartości te mogą się różnić w zależności od technologii i sprzętu wykorzystywanego w danym miejscu.

Wyniki Wydłużone

Wydłużony czas APTT może sugerować problemy z krzepnięciem krwi. Do najczęstszych przyczyn wydłużonego APTT należą:

  • Hemofilia: Dziedziczne zaburzenie, w którym brakuje jednego z czynników krzepnięcia, np. czynnika VIII (hemofilia A) lub czynnika IX (hemofilia B).
  • Choroba von Willebranda: Zaburzenie, w którym dochodzi do niedoboru lub dysfunkcji czynnika von Willebranda, niezbędnego do prawidłowego funkcjonowania krzepnięcia.
  • DIC (rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe): Stan patologiczny, który prowadzi do jednoczesnej aktywacji układu krzepnięcia i fibrynolizy, powodując zużycie czynników krzepnięcia.
  • Niedobór witaminy K: Witamina K jest niezbędna do syntezowania czynników krzepnięcia (II, VII, IX i X). Niedobór witaminy K może prowadzić do wydłużenia APTT.
  • Leki przeciwzakrzepowe: Stosowanie leków, takich jak heparyna, może prowadzić do wydłużenia APTT, co jest celem terapii w leczeniu zakrzepicy.

Wyniki Skrócone

Skrócony czas APTT może wskazywać na zwiększoną skłonność do zakrzepów, czyli nadmierną krzepliwość krwi. Przyczyny skróconego APTT mogą obejmować:

  • Zaburzenia zakrzepowo-zatorowe: Takie jak zespół antyfosfolipidowy, w którym dochodzi do nadmiernej aktywacji układu krzepnięcia i zwiększenia ryzyka zakrzepów.
  • Stan po zawale serca: W okresie po zawale może występować zwiększona skłonność do tworzenia zakrzepów.
  • Ciężka choroba wątroby: W przypadku uszkodzenia wątroby, która produkuje czynniki krzepnięcia, APTT może być skrócony.

4. Badanie APTT a Monitorowanie Leczenia Antykoagulantami

Badanie APTT jest powszechnie stosowane do monitorowania leczenia heparyną, szczególnie w przypadku terapii heparyną niefrakcjonowaną (UFH). Heparyna zwiększa działanie antytrombiny III, co prowadzi do hamowania aktywności czynników krzepnięcia Xa i trombiny. Regularne monitorowanie APTT pozwala dostosować dawkę heparyny, aby uzyskać odpowiedni efekt terapeutyczny, zminimalizować ryzyko krwawienia i zatorów.

Dla heparyny niefrakcjonowanej, czas APTT zwykle powinien wynosić od 1,5 do 2,5 razy większą wartość od normy referencyjnej. W przypadku terapii heparyną drobnocząsteczkową (LMWH) monitorowanie APTT nie jest wymagane, ponieważ działanie tej formy heparyny jest bardziej przewidywalne.

5. Zastosowania Kliniczne Badania APTT

Badanie APTT jest szeroko stosowane w diagnostyce i monitorowaniu leczenia pacjentów z zaburzeniami krzepnięcia. Pomaga w rozpoznaniu stanów takich jak:

  • Hemofilia A i B: Dziedziczne zaburzenia związane z niedoborem czynników krzepnięcia (czynnik VIII w hemofilii A, czynnik IX w hemofilii B).
  • Choroba von Willebranda: Najczęstsza wrodzona choroba krwotoczna, związana z defektem lub niedoborem czynnika von Willebranda.
  • DIC (rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe): Zespół patologiczny, który prowadzi do zaburzeń krzepnięcia w wyniku aktywacji układu krzepnięcia na szeroką skalę.
  • Zaburzenia zakrzepowo-zatorowe: Takie jak zespół antyfosfolipidowy, który wiąże się z nadmierną aktywnością układu krzepnięcia.

6. Podsumowanie

APTT to test, który odgrywa istotną rolę w diagnostyce zaburzeń krzepnięcia oraz w monitorowaniu terapii przeciwzakrzepowej. Dzięki niemu lekarze mogą ocenić stan układu krzepnięcia i odpowiednio dostosować leczenie, zmniejszając ryzyko powikłań. Wydłużony czas APTT może sugerować takie stany jak hemofilia, choroba von Willebranda czy DIC, podczas gdy skrócony APTT może wskazywać na nadmierną skłonność do zakrzepów. Regularne monitorowanie APTT jest szczególnie ważne w przypadku pacjentów leczonych heparyną.

Informacje zawarte na tej stronie mają charakter ogólnych wskazówek i nie zastępują porady medycznej. W przypadku wątpliwości zawsze skonsultuj się z lekarzem w celu dokładnej diagnozy.

Bibliografia:

  1. Bick R.L., „Disseminated Intravascular Coagulation: Diagnostic Considerations and Laboratory Monitoring”, Seminars in Hematology, 2008.
  2. Deitcher S.R., et al. „The Role of APTT in Monitoring Heparin Therapy”, Journal of Thrombosis and Haemostasis, 2001.
  3. Berndt M.C., et al., „The Role of von Willebrand Factor in Thrombosis and Bleeding”, British Journal of Haematology, 2013.